Deprem Riski Artıyor: Türkiye’de 30 Fay Hattı Kritik Eşiğe Geldi

Türkiye’nin dört bir yanında deprem tehlikesi taşıyan fay hatlarıyla ilgili önemli bir uyarı geldi. Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yapılan kapsamlı çalışmalar sonucunda, “deprem üretme zamanı gelmiş” durumda olan tespit ettiklerini açıkladı.

1996 yılında yapılan çalışmalarda 15’e yakın fayın hareketsiz olduğu düşünülürken, bugüne kadar bunlardan 6’sı kırılarak büyük depremlere neden oldu. 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından ülke genelinde fay hatlarının durumunu incelemek üzere başlatılan yeni çalışmalar, Türkiye’nin sismik açıdan ne kadar kritik bir noktada bulunduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Prof. Dr. Sözbilir, 2011’den bu yana tanımlanan 485 aktif fay arasında “sismik boşluk” olarak adlandırılan, yani uzun süredir deprem üretmeyen ve bu nedenle enerji biriktirmiş fayların tespit edildiğini belirtti. Bu faylar, yakın gelecekte büyük depremler üretme potansiyeline sahip.

Sözbilir, bu fayların geçmişteki depremlerini incelemek için paleosismoloji yöntemini kullandıklarını ve fayların “deprem tekrarlama aralıklarını” belirlediklerini ifade etti. Eğer bir fayın son depreminden bu yana geçen süre, bu tekrarlama aralığına yaklaştıysa, o fay için deprem riski oldukça yüksek kabul ediliyor.

Türkiye Genelinde Kritik Bölgeler

Sözbilir’in verdiği bilgiye göre, , ciddi bir risk barındırıyor. Ayrıca:

• Batı Anadolu: İzmir’de Tuzla, Balıkesir’de Gökçeyazı segmenti, Eskişehir Fayı

• Doğu Anadolu: Malatya, Ovacık

Bu fayların bazıları binlerce yıldır deprem üretmemiş durumda ve sürekli stres biriktiriyor.

Ne Yapılmalı?

Prof. Dr. Sözbilir, bu fayların geçtiği bölgelerde yapılaşmanın kontrol altına alınması gerektiğini vurguladı. Hazırladıkları raporların ilgili belediyelere iletildiğini ve mekânsal planlamada “fay sakınım bandı” uygulamasının devreye alınması gerektiğini söyledi.

“Bu fayların üzerinde yer alan binaların deprem anında nasıl bir zarar göreceği hesaplanmalı. Hasar riski yüksek yapılar, kentsel dönüşüm kapsamında yeniden değerlendirilmelidir.” diyerek uyarısını yineledi.

Türkiye’de her an büyük bir depremin yaşanabileceğine işaret eden bu çalışma, yerel yönetimler ve vatandaşlar açısından hayati bir rehber niteliğinde. Fay hatlarının üzerinde yaşayan milyonlarca kişi için bu uyarılar göz ardı edilmemeli.